Tránh Táo bón để phòng ngừa Trĩ

Chúng ta đã thấy táo bón là nguyên nhân chính đưa đến sự hình thành của trĩ. Như vậy việc cải thiện tình trạng này là việc cần thiết phải làm để có thể kiểm soát tốt bệnh lý trĩ.

Táo bón là tình trạng đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần, tuy nhiên cũng có tình trạng mỗi ngày đi cầu nhưng phân lổn nhổn, cứng và nhỏ, khó đi cần phải rặn. Đôi khi bệnh nhân có cảm giác tắc nghẽn ở hậu môn và có người cần dùng ngón tay để lấy ra.

(Nguồn: internet)

NGUYÊN NHÂN TÁO BÓN

• Chế độ ăn: không đủ lượng chất lỏng, hoặc mất/thiếu nước. Không đủ chất xơ trong chế độ ăn.
• Thói quen đi cầu không tốt, hay bỏ qua/ trì hoãn nhu cầu đi tiêu, do bận rộn, đi du lịch không quen đi vệ sinh ở chỗ lạ.
• Nguyên nhân thần kinh: sau chấn thương tủy sống, đột qụy, tai biền, tiểu đường, bệnh tuyền giáp, bệnh Parkinson.
• Thiếu vận động (đặc biệt là ở người lớn tuổi).
• Mang thai.
• Thường xuyên sử dụng hoặc lạm dụng thuốc nhuận tràng.
• Một số bệnh lý về đại trực tràng như to đại tràng bẩm sinh hoặc không rõ nguyên nhân, tắc nghẽn đường ruột hoặc có túi thừa.
• Thường sử dụng các thuốc giảm đau, lợi tiểu và thuốc điều trị bệnh Parkinson, huyết áp cao và trầm cảm.
• Nứt kẽ hậu môn và trĩ có thể kích thích gây cơ thắt hậu môn.
• Rối loạn điện giải làm mất Natri qua nôn mửa hoặc tiêu chảy.

Các trường hợp hiếm gặp, táo bón có thể là tín hiệu vấn đề y tế nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như ung thư đại trực tràng, rối loạn nội tiết, bệnh tự miễn.

Ở trẻ em, táo bón có thể cho biết bệnh Hirschsprung, một tình trạng bẩm sinh do thiếu tế bào thần kinh tại ruột kết. Trẻ em cũng có thể trở nên táo bón nếu sợ hoặc không muốn sử dụng nhà vệ sinh do có mùi. Trẻ lớn hơn có thể nín bỏ qua hoặc quên đi tiêu do mê chơi.

YẾU TỐ NGUY CƠ TÁO BÓN

• Người lớn tuổi.
• Không vận động.
• Chế độ ăn uống ít chất xơ.
• Không uống đủ nước.
• Dùng thuốc như thuốc an thần, chất ma tuý hoặc một số thuốc giảm huyết áp.
• Trải qua hóa trị.
• Phụ nữ mang thai, có thể có táo bón do thay đổi nội tiết tố và do áp lực của tử cung trên.

CÁC BIẾN CHỨNG TÁO BÓN

Mặc dù táo bón rất khó chịu, nhưng thường không nghiêm trọng. Có thể gây các biến chứng như:

• Táo bón kéo dài thành mãn tính, phân cứng làm hậu môn bị liên tục tổn thương, dễ đưa đến trĩ và nứt kẽ hậu môn. .
• Tình trạng đau bụng với nhiều mức độ khác nhau từ đau ầm ỉ, đến dữ dội kèm theo chướng hơi, đầy bụng.
• Sa trực tràng xảy ra khi phần nhỏ trực tràng bị đẩy ra ngoài khỏi hậu môn và hay gây tình trạng tiết nhày từ hậu môn.
• Hội chứng ruột lười biếng có thể xảy ra nếu sử dụng thuốc nhuận tràng thường xuyên, khiến ruột trở thành lệ thuộc vào chúng để đi ngoài. Sử dụng thuốc nhuận tràng cũng có thể dẫn đến các vấn đề khác, bao gồm cả hấp thụ kém vitamin và chất dinh dưỡng khác.

CHẨN ĐOÁN TÁO BÓN

Bác sĩ hỏi về tiền sử, khám và hỏi về những thuốc đang sử dụng. Bác sĩ sẽ cần loại trừ một số vấn đề trong việc chẩn đoán táo bón.

• Bao gồm tắc nghẽn ruột non hoặc ruột kết, hẹp chit ruột già, tình trạng nội tiết như suy giáp hoặc rối loạn chất điện giải, tăng calci/ máu.
• Có thể cần làm những xét nghiệm cao hơn như chụp X-quang có sử dụng chất Barit. Soi đại tràng sigmoid và soi ruột già, cho phép bác sĩ chẩn đoán kiểm tra toàn bộ đại tràng với một ống mềm có camera.
• Đo áp lực hậu môn trực tràng, việc này cho phép bác sĩ đánh giá sự phối hợp của các cơ sử dụng khi đi ngoài.

PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ TÁO BÓN VÀ THUỐC

Trong hầu hết trường hợp, thay đổi chế độ ăn uống và lối sống sẽ giúp giảm triệu chứng và quản lý táo bón. Hãy xem xét một hoặc nhiều điều sau đây:

• Chế độ ăn nhiều chất xơ.

(Nguồn: internet)

• Dùng ít nhất 20 – 35 gam chất xơ mỗi ngày sẽ giúp phân mềm mại. Chất xơ thực phẩm bao gồm các loại đậu, ngũ cốc và hoa quả tươi và rau: chuối, kiwi, đu đủ, rau cải xoắn, cải bó xôi, khoai lang, cà rốt, ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, bánh mì nâu, sữa chua.
• Hạn chế các loại thực phẩm có ít hoặc không có chất xơ, như pho mát, thịt và thực phẩm chế biến.
• Thường xuyên tập thể dục. Hoạt động thể chất sẽ giúp kích thích hoạt động đường ruột.
• Cung cấp đầy đủ nước cho cơ thể. Uống thật nhiều nước và các chất lỏng khác sẽ giúp làm mềm phân.

(Nguồn: internet)

• Tránh trà, cà phê, nước ngọt coca, rượu có tính lợi tiểu.

• Hãy dành thời gian để đi vệ sinh.

(Nguồn: internet)

• Tập thói quen vào nhà vệ sinh buổi sáng hoặc 30 phút sau khi ăn. Dùng vòi sen với nước ấm xả vào hậu môn để kích thích phản xạ đi cầu. Và đừng nín bỏ qua khi mắc cầu.

Khi đi ngoài nên tránh rặn và không ngồi quá lâu. Tránh đọc sách báo, điện thoại trong phòng vệ sinh. Không cố sức rặn khi khối phân quá cứng. Nếu không đi được tốt nhất đi ra và uống thêm nhiều nước. Trở lại khi thật mắc cầu.

Nên ngồi đúng tư thế khi đi vệ sinh: ngồi chồm hổm nhưng đối với người lớn tuổi đây là một tư thế khó khăn – vả lại hiện tại ở thành phố nhà vệ sinh không còn kiều này nữa nên với tư thế ngồi bệt, ta nên kê một ghế đẩu cao tầm 20cm để kê chân, biện pháp này nhằm giúp ống hậu môn ở tư thế thẳng, nhờ đó phân đi ra dễ dàng hơn.

(Nguồn: internet)

Nhưng nếu tất cả các phương cách trên thất bại ta có thể nhờ sự trợ giúp của thuốc nhuận tràng. Tuy nhiên nên hỏi ý kiến bác sĩ, không nên tự ý mua vì có một số loại thuốc có tác dụng phụ nguy hại hoặc gây nghiện. Ngoài thị trường có nhiều loại thuốc nhuận tràng mà tùy theo tình trạng bệnh nhân ta có thể chọn lựa:

• Chất kích thích. Gây co thắt nhịp nhàng trong ruột. Ví dụ bao gồm Correctol, Dulcolax và Senokot.
• Dầu mỡ bôi trơn cho phép phân di chuyển qua ruột già dễ dàng hơn. Ví dụ như dầu khoáng.
• Làm mềm phân, làm ẩm và giúp ngăn ngừa mất nước. Ví dụ bao gồm Colace và Surfak.
• Bổ sung chất xơ thường được coi là an toàn nhất của thuốc nhuận tràng như FiberCon, Metamucil, Konsyl, Serutan và Citrucel. Khi dùng những chất này nhớ phải uống thật nhiều nước nếu không chúng ùn tắc lại và gây táo bón thứ phát.
• Chất lỏng có tính thẩm thấu giúp di chuyển qua ruột kết như Cephulac, Sorbitol và Miralax.
• Thuốc nhuận tràng dạng muối tác dụng như một miếng bọt biển hút nước vào ruột cho dễ dàng hơn như sữa magiê.
• Kích hoạt Chloride như các lubiprostone làm tăng chất dịch của phân.
• Các chất đồng vận của 5 – HT- 4 . Hợp chất kích thích cơ thể làm tăng tiết chất dịch trong ruột và làm giảm thời gian qua trực tràng. Prucalopride là một trong số 5 – HT- 4 agonist.

Nếu có những rối loạn tiềm ẩn gây ra táo bón, việc điều trị nên nhằm vào nguyên nhân cụ thể. Nếu đang mang thai và bị táo bón hãy thử ăn nhiều chất xơ thực phẩm, chẳng hạn như hoa quả, rau ngũ cốc và nằm nghiêng trái. Uống nhiều chất lỏng và tập thể dục nhiều như có thể. Bơi lội và đi bộ có thể là sự lựa chọn tốt.

CÁC PHƯƠNG PHÁP KHÁC

Trong nhiều trường hợp, thay đổi đơn giản phong cách sống và chế độ ăn uống có thể giúp giảm các triệu chứng táo bón. Một số phương pháp thay thế cũng có thể cung cấp cứu trợ mặc dù chúng chưa được nghiên cứu rộng rãi.

Massage vùng bụng

Xoa bóp có thể giúp thư giãn các cơ có hỗ trợ bàng quang và ruột và giúp thúc đẩy hoạt động ruột.

Châm cứu

Có thể giúp kích thích đại tràng và giảm đau do táo bón, mặc dù hiệu quả của nó cho điều này chưa được chứng minh.

Phòng ngừa

• Xây dựng một chế độ ăn nhiều chất xơ bao gồm rau xanh, củ quả, trái cây, đậu và ngũ cốc và bánh mì nguyên cám. Lượng khuyến nghị là 20 – 35 gam chất xơ/ngày. Khi tăng chất xơ vào chế độ ăn nên tăng dần dần để đở đầy hơi.
• Thực phẩm có nhiều chất béo và đường như kem, pho mát và thực phẩm chế biến có thể gây ra hoặc làm nặng thêm táo bón.
• Uống nhiều nước và các chất lỏng khác. Hạn chế uống cà phê, rượu bia có thể làm nặng thêm các triệu chứng của táo bón bằng cách gây mất nước.
• Tập thể dục thường xuyên, như đi bộ, đạp xe hay bơi lội để giúp kích thích chức năng đường ruột. Ít nhất 30 phút tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần được khuyến khích.
• Chú ý. Đừng nín bỏ qua khi có nhu cầu đi tiêu.
• Dùng thực phẩm bổ sung chứa chất xơ. Chẳng hạn như Metamucil và Citrucel có thể giúp giữ cho phân mềm và thường xuyên.

Tài liệu tham khảo:

• http://www.benhvien115.com.vn/tin-tuc-va-hoat-dong/tao-bonnguyen-nhancach-phong-tranh-va-dieu-tri-ra-sao-/20200406040448721
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/constipation/symptoms-causes/syc-20354253
• https://www.dieutri.vn/tieuhoa/tao-bon