Hội chứng ruột kích thích (IBS: IRRITABLE BOWEL SYNDROME)

Mắc phải tình trạng này bệnh nhân mỗi lần ăn thường mắc đi ngoài và việc đi ngoài thường xuyên này hay gây đau hậu môn, có thể gây nhầm tưởng với trĩ. Do đó bài này nhằm làm sáng tỏ thêm về bệnh lý khá phổ biến này.

(Nguồn: internet)

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 15% dân số. Đây là một trong những tình trạng được gọi là rối loạn tiêu hóa chức năng. Điều này có nghĩa là ruột có thể hoạt động không bình thường, nhưng các xét nghiệm vẫn bình thường và không có bất thường về cơ thể học.

TRIỆU CHỨNG

Ở mỗi người các triệu chứng khác biệt nhau, có thể từ nhẹ đến nặng. IBS là một tình trạng mãn tính, vì vậy các triệu chứng có thể xuất hiện rồi mất đi và thay đổi theo thời gian. Sốt, giảm hồng cầu, chảy máu trực tràng và giảm cân không rõ nguyên nhân không phải là dấu hiệu của IBS và có thể là dấu hiệu của một vấn đề bệnh lý nghiêm trọng.

(Nguồn: internet)

Các triệu chứng IBS bao gồm:

• Đau bụng
• Viêm mãn
• Bụng hay đầy hơi
• Thay đổi thói quen đi ngoài
• Tiêu chảy xen kẽ hoặc táo bón hoặc cả hai

NGUYÊN NHÂN

Thật sự không rõ ràng về nguyên nhân gây ra IBS. Giả thuyết cho rằng các triệu chứng xảy ra do hoạt động bất thường hoặc mất sự tiếp nối giữa hệ thần kinh và cơ ruột. Sự điều tiết bất thường có thể dẫn đến tăng “kích thích” hoặc nhạy cảm của ruột. Các cơ trong thành ruột có thể bị mất phối hợp, co bóp quá nhiều hoặc quá ít tại một số thời điểm nhất định. Mặc dù không có tắc nghẽn thực thể, bệnh nhân có thể cảm thấy ruột như bị co thắt, là một tắc nghẽn cơ năng.

CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ

• Giới tính: IBS phổ biến ở phụ nữ gần gấp đôi so với nam giới
• Môi trường
• Yếu tố di truyền
• Hoạt động của vi khuẩn trong ruột
• Sự phát triển quá mức của vi khuẩn
• Không dung nạp thực phẩm
• Ruột nhạy cảm
• Rối loạn điều hành hệ thống thần kinh
• Thay đổi nội tiết tố

VAI TRÒ CỦA STRESS

IBS không phải do căng thẳng hoặc lo lắng gây ra và không phải là một rối loạn sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, căng thẳng cảm xúc có thể là một yếu tố làm khởi phát các đợt IBS. Nhiều người gặp các triệu chứng IBS tồi tệ hơn khi họ căng thẳng hoặc lo lắng.

CHẨN ĐOÁN

Không có xét nghiệm đơn lẻ nào có thể xác nhận chẩn đoán hoặc IBS. Cần phải có tiền sử và khám sức khỏe cẩn thận để loại trừ các tình trạng nghiêm trọng hơn. Hai tiêu chí sau đây hữu ích trong việc chẩn đoán:

• Các triệu chứng (được mô tả ở trên) xảy ra ít nhất 3 ngày một tháng trong 3 tháng
• Sự khó chịu của tình trạng được cải thiện sau khi đi tiêu hoặc xì hơi

THÁI ĐỘ 

Căng thẳng và lo lắng không gây ra IBS, nhưng có thể kích hoạt các đợt hoặc làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn. Việc nhận thức IBS không phải là tình trạng nghiêm trọng có thể giúp bệnh nhân bớt lo lắng hoặc căng thẳng. Mục tiêu của điều trị là làm giảm các triệu chứng.

ĐIỀU TRỊ KHÔNG DÙNG THUỐC

• Tập thể dục thường xuyên
• Cải thiện thói quen ngủ
• Giảm căng thẳng
• Liệu pháp hành vi
• Vật lý trị liệu
• Phản hồi sinh học
• Kỹ thuật thư giãn hoặc kiểm soát cơn đau
• Sử dụng những chất Probiotics
• Thay đổi chế độ ăn uống

VAI TRÒ CỦA CHẾ ĐỘ ĂN

(Nguồn: internet)

Chất xơ có thể đóng một vai trò tích cực hoặc tiêu cực trong IBS. Đối với một số người, quá nhiều chất xơ có thể làm tăng đầy hơi và gây đau bụng. Đối với những người khác, ăn thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp giảm táo bón mãn tính. Bạn nên sử dụng nhật ký trong 2-3 tuần có thể giúp xác định các loại thực phẩm và hoạt động có vẻ gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng.

ĐIỀU TRỊ Y KHOA

Những người bị IBS mức độ trung bình đến nặng có thể được hưởng lợi từ thuốc được kê đơn như thuốc chống co thắt. Các bệnh nhân khác cải thiện khi được kê đơn thuốc chống trầm cảm với liều lượng thấp.

Những người bị IBS mức độ trung bình đến nặng có thể được hưởng lợi từ thuốc được kê đơn. Không có một loại thuốc nào có hiệu quả với tất cả mọi người. Những thuốc thường được dùng bao gồm:

• Thuốc kháng cholinergic để giúp kiểm soát co thắt ruột, chẳng hạn như dicyclomine, propantheline, belladonna hoặc hyoscyamine. Các tác dụng phụ có thể bao gồm khô miệng, khó đi tiểu, mờ mắt và tim đập nhanh. Bisacodyl có thể được sử dụng để điều trị táo bón. Loperamid có thể được sử dụng để điều trị tiêu chảy.
• Thuốc chống trầm cảm với liều lượng thấp đã được chứng minh là hữu ích trong một số trường hợp IBS.
• Rifaximin, một loại kháng sinh được sử dụng trong 2 tuần, đã được chứng minh là hữu ích ở một số bệnh nhân không bị táo bón có IBS. Điều này cho thấy rằng vi khuẩn đường ruột có thể đóng một vai trò trong việc gây ra IBS ở một số người.

ĐỀ XUẤT SAU ĐIỀU TRỊ

Tình trạng này không gây ung thư, mất máu hoặc các bệnh viêm ruột như viêm loét đại tràng. Tuy nhiên, nếu bạn bị chảy máu trực tràng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân, bạn nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ chuyên khoa về đại trực tràng càng sớm càng tốt.

Kiên nhẫn là chìa khóa khi đối mặt với tình trạng này. Để giảm các triệu chứng IBS là một quá trình chậm. Có thể mất 6 tháng hoặc lâu hơn để các triệu chứng cải thiện. Nếu không làm gì, các triệu chứng có thể đến và biến mất. Tình trạng có thể cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và tiếp tục ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

LÀM SAO KHẲNG ĐỊNH ĐÂY LÀ VẤN ĐỀ LÀ IBS HOẶC NGƯỢC LẠI?

Không có xét nghiệm nào có thể xác nhận chẩn đoán IBS. Thay vào đó, nó thường được coi là “chẩn đoán loại trừ”, nghĩa là các bệnh khác phải được loại trừ trước khi gọi vấn đề là IBS ở một bệnh nhân nhất định.

Tuy nhiên, có những đặc điểm cụ thể cần thiết để chẩn đoán IBS, bao gồm đau bụng hoặc khó chịu ít nhất 3 ngày mỗi tháng trong 3 tháng trước với 2 hoặc nhiều đặc điểm sau:

• Các triệu chứng bớt đi sau khi đi ngoài, khởi phát liên quan đến sự thay đổi tần suất đi cầu hoặc thay đổi hình dạng của phân. Cần hỏi bệnh sử cẩn thận và khám sức khỏe bởi bác sĩ chuyên khoa để loại trừ các rối loạn nghiêm trọng hơn. Các xét nghiệm có thể bao gồm xét nghiệm máu, xét nghiệm phân, soi đại tràng hoặc soi đại tràng sigma linh hoạt và nghiên cứu X quang.
• Sốt, thiếu máu (lượng hồng cầu thấp), chảy máu trực tràng và giảm cân không rõ nguyên nhân không phải là triệu chứng của IBS và phải được bác sĩ đánh giá kịp thời.
• Các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác cần được xem xét đặc biệt bao gồm: khởi phát các triệu chứng mới ở tuổi 50 trở lên, các triệu chứng ban đêm khiến bệnh nhân tỉnh giấc, thay đổi chất lượng triệu chứng, sử dụng kháng sinh gần đây hoặc tiền sử gia đình mắc các bệnh đường ruột khác như bệnh viêm ruột hoặc ung thư.

Ăn một chế độ ăn không có lactose (sữa và các chế phẩm từ sữa) trong 2 tuần có thể giúp bác sĩ của bạn kiểm tra khả năng không dung nạp lactose có thể gây ra các triệu chứng tương tự.

IBS ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

IBS không phải là một tình trạng nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng có thể giúp giảm bớt lo lắng và căng thẳng là những nguyên nhân góp phần gây ra vấn đề.

• Giảm căng thẳng, sử dụng liệu pháp hành vi, vật lý trị liệu, phản hồi sinh học, kỹ thuật thư giãn hoặc kiểm soát cơn đau có thể giúp giảm các triệu chứng của IBS ở một số người.
• Sử dụng nhật ký có thể giúp xác định một số loại thực phẩm hoặc các yếu tố khác gây ra các triệu chứng.
• Điều trị nội khoa.
• Phẫu thuật không được chỉ định cho IBS.

Mục tiêu của điều trị là làm giảm các triệu chứng

Thay đổi lối sống như tập thể dục thường xuyên và cải thiện thói quen ngủ có thể hữu ích.

Thay đổi chế độ ăn uống cũng có thể hữu ích ở một số bệnh nhân.

1- Một số loại thực phẩm khác nhau có thể góp phần vào các triệu chứng ở bệnh nhân IBS. Những thực phẩm này thường được gọi bằng từ viết tắt FODMAP (Oligosaccharides có thể lên men, Disaccharides, Monosaccharides, và Polyols) và bao gồm các loại đường phức tạp như lactose, fructose, galactose, sorbitol, mannitol và xylitol. Nên tránh những thực phẩm chứa ít FODMAP, sẽ có thể có lợi ở một số người bị IBS.

2- Không dung nạp gluten cũng có thể góp phần gây ra các triệu chứng ở bệnh nhân IBS, ngay cả khi họ không bị bệnh đường ruột. Các loại thực phẩm sinh hơi như đậu, bắp cải, súp lơ, bông cải xanh, mầm cải brussel và hành tây có thể góp phần gây đầy hơi và khó chịu ở những người bị IBS.

3- Chất xơ

có thể đóng một vai trò tích cực hoặc tiêu cực trong IBS. Chất xơ hòa tan được tìm thấy trong trái cây họ cam quýt, hạt lanh và các loại đậu có thể giúp làm mềm phân và giảm mức độ nghiêm trọng của co thắt ruột. Chất xơ không hòa tan có trong cellulose, ngũ cốc và cám có thể hấp thụ nước và giảm tiêu chảy. Ở một số người, quá nhiều chất xơ có thể làm tăng đầy hơi và gây khó chịu.

4- Probiotics

hoặc “vi khuẩn tốt” cũng có thể cải thiện các triệu chứng của IBS và có thể được sử dụng để bổ sung thay thế chế độ ăn uống khác. Probiotics có nhiều dạng khác nhau và có thể mất một số lần thử để tìm ra loại phù hợp nhất với bạn.

THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ LÀ BAO LÂU?

Việc giảm nhẹ các triệu chứng IBS thường là một quá trình chậm. Có thể mất 6 tháng hoặc hơn để cải thiện rõ ràng. Sự kiên nhẫn là rất quan trọng trong việc đối phó với vấn đề này. Nên giảm căng thẳng sẽ tốt hơn cho bạn. Với việc chú ý đến chế độ ăn uống hợp lý và trong một số trường hợp, sử dụng các loại thuốc thích hợp, các triệu chứng của IBS có thể được cải thiện hoặc loại bỏ rất nhiều.

NẾU KHÔNG ĐIỀU TRỊ GÌ?

IBS không dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn, và nó không gây ung thư, xuất huyết  hoặc các bệnh viêm ruột như viêm loét đại tràng. Nếu không làm gì, các triệu chứng thường sẽ tiếp tục. Các triệu chứng có thể đến và biến mất, chúng có thể tốt hơn hoặc tồi tệ hơn theo thời gian và có thể tiếp tục ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguồn tham khảo : https://fascrs.org/patients/diseases-and-conditions/a-z/irritable-bowel-syndrome